Informatika u službi ekologije: opstanak retkih vrsta
Aktivnosti na očuvanju retkih vrsta su, u razvoju kompjuterizovanih baza podataka, dobile značajnu potporu i podstrek. U tom smislu, digitalna enciklopedija Encarta, iz oblasti ekologije, sadrži ključne reči kao što su: klima, atmosfera, životinje, biljke, žaštićene retke vrste, kisele kiše, zagađivanje vazduha, karbonski ciklus, magla, život mora, savana, šuma, ozonski omotač, tundra, pustinja, insekticidi, smeće...
Piše: Nikola Marković, dipl. ing
U okviru savremenih ekoloških informacionih sistema stvorene su baze podataka koje se nalaze na pojedinim host računarima, CD-ima i slično. Interes javnosti zaslužuje informacije koje o retkim vrstama sadrži CD enciklopedija "Encarta", koji svake godine objavljuje "Microsoft".
Iz oblasti ekologije pomenuta enciklopedija na CD-u sadrži ključne reči kao što su: klima, atmosfera, životinje, biljke, žaštićene retke vrste, kisele kiše, zagađivanje vazduha, karbonski ciklus, magla, život mora, savana, šuma, ozonski omotač, tundra, pustinja, insekticidi, smeće i mnoge druge.
Pod odrednicom životinjske i biljne vrste koje su dovedene u opasnost, iznet je niz zanimljivih činjenica i dragocenih upozorenja. Tu se mogu videti tesktovi, slike, filmovi i zvučni zapisi o retkim sisarima, pticama, biljkama i drugim vrstama živog sveta kojima preti izumiranje.
Prema podacima iz 1995. godine postoji 27 retkih sisara kojima preti izčeznuće. To su crveni vuk u SAD, tigar u tropskoj Aziji, panda u Kini, orangutan na Borneu, leopard u Africi i Indiji, arapska gazela u Izraelu, divlji magarac u Somaliji i Sudanu, jelen u južnoj Floridi, slepi miš u istočnom delu SAD, azijski slon u južnoj i jugositočnoj Aziji i drugi.
Identifikovano je 12 retkih ptica koje su pred nestankom. To su kondor u Kaliforniji, pelikan u SAD i Južnoj Americi, crvenorepi detlić na jugoistoku SAD, patka na Havajima i drugi.
Iščeznuće preti i kajmanu u Južnoj Americi, kornjači na obalama Atlantika, leptiru u Kaliforniji, pastrmki u Arizoni, gušteru salamanderu i još nekim vrstama. Pred nestankom se nalazi i 14 biljnih vrsta.
Kao najčešće pretnje životinjskim i biljnim vrstama, pominju se na tom CD-u, melioracije zemljišta, izgradnja puteva, podizanje naselja, seča šuma, prekomerni lov, zagađivanje životne sredine, šumski požari, biljne i životinjske bolesti.
Zagađivanje okoline je u poslednje vreme jedan od najznačajnijih uzroka izumiranja pojedinih životinjskih i biljnih vrsta. Poznati otrovi DDT i PSB's imaju višegodišnje pogubno dejstvo na živi svet. Na porast zagađivanja utiču i industrijske otpadne vode, izduvni gasovi, primena hemikalija u poljoprivredi i slično.
Svet je, istina, sve organizovaniji u preduzimanju mera za eliminisanje uzroka koji dovode do ugrožavanja pojedinih biljnih i životinjskih vrsta. Stvaraju se uslovi da ugrožene vrste u prirodnom staništu ili, u pojedinim slučajevima, u veštačkim uslovima, obnove svoju reprodukciju. Tako, na primer, na pomenutom CD-u, saopštena je informacija da je zahvaljujući preduzetim merama broj kalifornijskih kondora porastao od 27, koliko ih je bilo 1987, na 54 u 1992. godini.
Od svih ljubitelja prirode i živog sveta zato se očekuje da, u svim manifestacijama svog života i rada i to svakodnevno, doprinose očuvanju prirode.
Kao što se i iz ovog priloga vidi informatičari su svoj doprinos tome dali i objavljivanjem pomenutog CD-a.
.........
Hipertekst i ključne reči
Kao što je poznato, CD, odnosno DVD su medijumi za memorisanje informacija i oni omogućavaju da se istovremeno memoriše tekst, pokretna slika i zvuk. U organizaciji teksta na ovom CD-u primenjena je tehnika hiperteksta koja pruža mogućnost da se između pojedinih pojmova, odnosno ključnih reči uspostavlja hijerarhija. I ova enciklopedija se upravo i pretražuje primenom određenih deskriptora, odnosno ključnih reči.
Natura broj 9 (oktobar 1996)
Natura Online (10.11.2009)